مواظب واژه ها باشیم

یک رمان نویس مشهور جهان به فرزندش می گوید: مواظب واژه ها باش، چون هر کاری می کنی باز هم از واژه ها استفاده می کنی . تمام روز و شب واژه ها برایت اهمیت دارند. اگر داخل بشکه ای زندگی کنی و غیر از خودت با شخص دیگری حرف نزنی باز هم واژه ها برایت اهمیت دارند برای اینکه واژه ها ابزار تفکر هستند!

گفته های این رمان نویس مصداق شعر سعدی شیرین سخن است که می فرماید :
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد

با واژه های بکار رفته از افراد می توان به سطح دانش، معلومات، ادبیات اطلاعات، تفکر، بینش، نوع نگاه و جایگاه افراد پی برد.

اکثر مردم در کشورهای عقب مانده وقت عظیمی را صرف گوش دادن و صحبت کردن ! و در کشورهای پیشرفته وقت خود را صرف خواندن و نوشتن می کنند !

در یک گفتگوی معمولی در حدود 4000 تا 5000 واژه در ساعت استفاده می شود. در یک برنامه رادیویی یا تلویزیونی که مکث های کوتاهی وجود دارد، در هر ساعت 8000 تا 9000 واژه بکار می رود. شخصی که با سرعت عادی مطالعه می کند در هر ساعت 14000 تا 15000 واژه می خواند. بنا بر این اگر کسی یک ساعت صحبت کند، یک ساعت به یک سخنرانی گوش دهد، و یک ساعت صرف خواندن کند احتمالا با 25000 واژه سروکار خواهد داشت که مجموع کل آ نها در روز بالغ بر 100000 واژه میشود.

تولید واژه خلاقیت است، اما استفاده از واژه های تکراری و کلیشه ای ، وراجی ، حرافی و یاوه گویی است و ذهن انسان را خسته می کند.

واژه ها در زبان عامیانه و روزمره بر روح و روان مردم تاثیرگذار هستند. مثلا بعضی از واژه ها تلخ، نیشدار، گزنده، فریبنده، وسوسه انگیز، توهین آ میز و ... و بعضی جذاب ، دلربا و بعضی دیگر به انسانها امید و اعتماد به نفس می دهند و روح و روان انسانها را صیقل می دهند.
نداشتن اطلاع کافی از واژه نیز باعث می گردد تا معنی آ ن مبهم یا غیر صریح پنداشته شود.

هر از گاهی شاهد تپق زدنها و سوتی های کلامی از سوی افراد خاص که دارای جایگاه اجتماعی هستند، هستیم که ذهن افراد را به خود جلب می کند. و باعث تردید افکار عمومی در توانایی، سواد ، دانش و مدیریت آ نها می شود.

زبانها در طول عمر خود همواره دگرگون می شوند. واژه های قدیمی تر متروک می گردند، معانی تحول می یابند و تلفظ تغییر می کند.
واژه هایی که اکنون بکار می بریم، هیچ کدام دقیقا بدان گونه نیستند که اجداد زبانی ما مثلا در هزاران سال پیش آ نها را بکار می بردند.

دانشمندان انسانها را تشویق به فکر کردن می کنند تا مغز انسان بیشتر فعال شود، و واژه ها تولیدات مغز انسانها هستند، چه به زبان آ ورده شوند، چه نشوند، چه نوشته شوند و چه نوشته نشوند. اینگونه فعالیت ها باعث طول عمر بیشتر مغز می شوند و انسانها را از خرفتی، حرف مفت زدنها و خیلی از بیماری های مغزی رایج مانند آ لزایمر دور می کنند

واژه های یک زبان بیش از هر چیزی می توانند دگرگونیهای اجتماعی را منعکس کنند. هم چنانکه در جامعه فارسی زبان کنونی، تغییر شیوه های زیستن، متروک ماندن پاره ای از مشاغل و در نتیجه آ لات و ابزار مربوط بدانها، ظهور مشاغل جدید و وسایل مدرن ، پیشرفت علوم و فنون و صنایع، پیدایش رابطه ها و پدیده های جدید، مهاجرتها و مسافرتها، ارتباط های فرهنگی و تجاری با ملل دیگر باعث واژه های جدید مانند: ماهواره، آ نتن، کامپیوتر، دیسک، مرسی، سوبسید، تلگرام، فضای مجازی، اینستاگرام، کلینیک، لایک، آ تش بس، و...
و هم چنین جملاتی مانند: دوش گرفتن(بجای حمام کردن) و زنگ زدن(بجای تلفن کردن) و جملاتی مانند: امروز پرواز دارم، این مشکل شماست که دقیقا ترجمه تحت الفظی جملات وارداتی هستند و بسیاری از واژه ها و جملات دیگر که در نوشته نمی گنجد.و در آ ینده نزدیک مطمئنا مورد بمباران واژه های وارداتی نه تنها در علم و فن آ وری بلکه در ادبیات گفتاری و نوشتاری خواهیم بود و فرهنگ کهن کشورمان را کمرنگ خواهد کرد و هویت و سابقه درخشان ما را در علم و فن آ وری، چه در گدشته و چه زمان حال مخدوش می کند

امیدواریم در آ ینده بجای واردات واژه ها، صادرات آ نها داشته باشیم

محسن مریدپور مدرس و مولف زبان و ادبیات انگلیسی